روش های نگهداری، پرورش و تکثیر گیاه کالیسیا یا برگ بیدی مینیاتوری - وبلاگ بهسایا

به گزارش وبلاگ بهسایا، خبرنگارانـ آیا در پی یک گیاه آپارتمانی مقاوم، زیبا، همواره سبز، مقرون به صرفه، کوچک، آویزی، پوششی و زود رشد هستید؟ گیاه کالیسیا یا برگ بیدی مینیاتوری همه این ویژگی ها را دارد. نگهداری از گیاه کالیسیا در خانه کار سختی نیست. این گیاه زیبا را می توانید در گلدان های آویزی بکارید و آن را از سقف یا نرده های تراس آپارتمان آویزان کنید. گیاه کالیسیا ظاهری زیبا و مدرن را به خانه می دهد و یک نقطه کانونی سبز یا صورتی رنگ در آپارتمان ایجاد می نماید.

به گزارش وبلاگ بهسایا، جالب است بدانید که از این گیاه زیبا می توان به عنوان گیاهی پوششی و به جای چمن نیز استفاده کرد. کالیسیا به نور فراوان و آبیاری منظم احتیاج دارد. اگر شما هم به این گیاه محبوب آپارتمانی علاقمند شدید یا در نگهداری از آن به مشکل برخوردید، تا انتها این مطلب همراه ما باشید.

گیاه شناسی

گیاه کالیسیا یا برگ بیدی مینیاتوری با نام انگلیسی Creeping inchplant، ساکولنتی سریع الرشد و همواره سبز با نام علمی Callisia repens و از گروه برگ بیدی ها و از خانواده Commelinaceae است. خاستگاه گیاه کالیسیا مکزیک، آمریکای مرکزی، آمریکای جنوبی و هند غربی می باشد. زیستگاه این گیاه بیشتر در منطقه ها ساحلی، جنگل های پراکنده و بوته زار های منطقه ها گرمسیری و معتدل است.

مشخصات ظاهری

برگ های کوچک تخم مرغی به طول کمتر از 1 سانتی متر و ساقه باریک و گوشتی از بارزترین ویژگی های ظاهری گیاه کالیسیاست. طول این گیاه به صورت عمودی حدود 10 سانتی متر می رسد؛ اما بیشتر شاخه ها روی زمین پهن می شوند و قسمتی از خاک مرطوب را پوشش می دهند. ریشه های این گیاه بسیار کوچک و کم عمق هستند. گیاه کالیسیا در زیستگاه اصلی خود، پس از بالغ شدن گل های کوچک خوشه ای و سفید رنگ فراوری می نماید. بعد از تمام شدن عمر گل ها میوه های کپسولی با بذر های بسیار کوچک فراوری می شوند. این گیاه زیبا در جنس خود چند رقم مختلف دارد که با رنگ و شکل برگ ها از هم متمایز می شوند.

انواع گونه های کالیسیا

ملکه صورتی یا Pink lady، کالیسیا طلایی، واریگاتا و کالیسیا سبز از ارقام این گیاه هستند که همه آن ها در بازار ایران نیز قابل تهیه است.

آیا گیاه کالیسیا سمی است؟

این گیاه سمی نیست و برای حیوانات خانگی و بچه ها هیچ خطری ندارد. جالب است بدانید که مزه گیاه کالیسیا شبیه به مزه یک نوع سبزی است که پرندگان به خصوص گنجشک ها علاقه زیادی به جویدن برگ های آن دارند. شاید لازم باشد برای دور کردن پرندگان مزاحم از محافظ یا مترسک بهره ببرید.

کاربرد گیاه کالیسیا

گیاه کالیسیا فقط جنبه زینتی دارد. این گیاه را می توانید در گلدان های آویزی و بلند بکارید یا از آن به عنوان یک گیاه پوششی برای باغچه و لبه باغچه بهره ببرید. هرچه محیط نگهداری از گیاه کالیسیا نور بیشتری داشته باشد، گیاه متراکم تر و زیباتر می گردد. گیاه کالیسیا برای نگهداری و کاشت در تراس، روف گاردن، دیش گاردن، تراریوم رو باز و باغچه های کوچک زینتی مناسب است. در صورتی می توانید گیاه را در آپارتمان پرورش دهید که خانه شما دارای پنجره های نورگیر باشد.

اصول پرورش و نگهداری از گیاه کالیسیا یا برگ بیدی مینیاتوری

میزان نور: یکی از اصلی ترین و مهمترین احتیاج ها برای پرورش گیاه کالیسیا، نور فراوان است. گیاه کالیسیا در طول روز به بیش از 3 ساعت نور مستقیم یا غیر مستقیم زیاد احتیاج دارد. نور زیاد منجر به پر شاخ و برگ شدن گیاه و نور کم باعث فراوری شاخه های بدون برگ یا برگ های با فاصله از هم می گردد. اگر از گیاه کالیسیا در آپارتمان نگهداری می کنید، گلدان آن را نزدیک به پنجره شرقی یا جنوب شرقی قرار دهید. پرده را تا زمانی که نور به داخل می تابد، کنار بزنید.

اگر گیاه رشد علفی داشت، ضروری است که پنجره را هر روز باز کنید تا چند ساعت نور مستقیم آفتاب بر گیاه بتابد. اگر گیاه کالیسیا را در حیاط یا تراس پرورش می دهید، نگران سوختن برگ ها و خشک شدن آن ها نباشید؛ اما ممکن است آفتاب سوزان و هوای خشک منطقه ها مرکزی ایران به گیاه آسیب برساند. در نتیجه، نگهداری از گیاه کالیسیا در محیط باز و تنظیم میزان نور دریافتی، به شرایط اقلیمی منطقه شما بستگی دارد. نور مستقیم خورشید همراه با رطوبت بیش از 25 درصد هوا برای پرورش گیاه کالیسیا عالی است.

زمان آبیاری: گیاه کالیسیا گیاهی آبدوست است. آبیاری گیاه باید منظم انجام گردد. خشکی خاک به سرعت برگ های گیاه کالیسیا را رنگ پریده و خشک می نماید. برترین زمان آبیاری گیاه شب ها و صبح زودهنگام است. این نکته را نباید فراموش کنید که آبیاری بیش از حد و خاک باتلاقی و فشرده نیز می تواند موجب پوسیدگی ریشه و ساقه گردد. پس از آبیاری، آب بایستی به سرعت به داخل خاک نفوذ کند. تجمع آب درون خاک می تواند به دلیل زهکش نامناسب خاک و نبودن سوراخ تخلیه آب در کف گلدان باشد. تا زمانی که هنوز خاک گلدان مرطوب است، به گیاه آب ندهید. اجازه دهید کمی از سطح خاک رطوبت خود را از دست بدهد، سپس آبیاری کنید. در انتها، آب جمع شده در زیر گلدانی را دور بریزید.

خاک مناسب: گیاه کالیسیا در هر نوع خاکی رشد می نماید؛ اما خاک کاشت این گیاه باید زهکش کافی و رطوبت لازم را در خود حفظ کند. برترین خاک برای پرورش کالیسیا، ترکیبی از ماسه دانه درشت رودخانه ای، کمی خاک باغچه و کود پوسیده دامی است. اگر این ترکیب خاک را در اختیار نداشتید، می توانید از ترکیب پرلیت و پیت ماس هم بهره ببرید. این گیاه ریشه های عمیقی فراوری نمی نماید. پس در هنگام کاشت گیاه را در سطح خاک گلدان بکارید.

دمای هوا: گیاه کالیسیا گیاهی مقاوم از نظر تغییرات دمایی است. این گیاه به راحتی دمای نزدیک به صفر درجه سانتی گراد را تحمل می نماید و با دمای بیشتر از 40 درجه سانتی گراد سازگار است. اما این طیف دمایی می تواند مسائلی را برای گیاه شما به وجود بیاورد. برای اینکه گیاهتان همواره سرسبز و شاداب بماند، هوای محیط نگهداری آن را بین 10 تا 30 درجه سانتی گراد تنظیم کنید. اگر گیاه کالیسیا را در حیاط یا تراس باز پرورش می دهید، در زمستان و موقع بارش برف آن را به محیط گرم منتقل کنید. در تابستان اگر گیاه رنگ پریده و پژمرده شد، آن را به محیط سایه آفتاب ببرید و آبیاری آن را منظم انجام بدهید.

رطوبت هوا: گیاه کالیسیا در هوای مرطوب بهتر رشد می نماید، اما با خشکی هوا نیز کاملا سازگار است. در صورتی که نوک برگ های گیاه در حال سوختن و قهوه ای شدن بود، گیاه را در هنگام سایه غبارپاشی کنید. ایجاد جزیره در زیر گلدانی نیز می تواند رطوبت لازم را برای گیاه کالیسیا فراهم کند. برای ساخت جزیره در زیر گلدانی، زیرگلدانی را از سنگ ریزه پر کنید. درون آن را آب بریزید و گلدان را روی سنگ ریزه ها قرار دهید، به طوری که کف گلدان به آب درون زیر گلدانی برخورد نکند.

کوددهی: اگر برای کاشت گیاه کالیسیا از ترکیب خاک مغذی استفاده کردید، لازم به کوددهی نیست. در صورتی که خاک گیاه کهنه و فاقد مواد مغذی است، می توانید برای تغذیه گیاه از کود های حیوانی (دام و طیور) و شیمیایی بهره ببرید. کود حیوانی حتما باید پوسیده و کهنه باشد و با خاک گلدان ترکیب گردد. استفاده از کود های شیمیایی در طول فصل رشد (بهار و تابستان) از جمله کود کامل سه بیست برای این گیاه توصیه می گردد. این نکته را نباید فراموش کنید که باید به میزان به گیاه کود بدهید. کود دادن زیاد می تواند گیاه را به کلی نابود کند.

هرس: کالیسیا گیاهی زود رشد است. برای حفظ آراستگی این گیاه و تشویق گیاه به فراوری شاخه های بیشتر، هرس کردن ضروری است. هرس گیاه معمولا در بهار و تابستان، یعنی فصول رشد گیاه انجام می گردد. از ساقه های جدا شده می توانید برای تکثیر و ازدیاد این گیاه زیبا بهره ببرید.

انتخاب و تعویض گلدان: همانگونه که ذکر کردیم، گیاه کالیسیا گیاهی پوششی و فراینده است. این گیاه معمولا از لبه گلدان یا باغچه آویزان و یا روی زمین پهن می گردد و ریشه های عمیقی فراوری نمی نماید. در نتیجه برای انتخاب گلدان باید به شیوه رشد این گیاه دقت کنیم. گلدان گیاه کالیسیا باید دهانه گشاد و کوتاه باشد. اگر قصد دارید از کالیسیا به عنوان گیاهی آویزی بهره ببرید، برای آن گلدان پلاستیکی، سبک، دهانه گشاد و لبه دار تهیه کنید. تعویض گلدان این گیاه کار دشواری است و معمولا پرورش دهندگان گل و گیاه، به جای تعویض گلدان، ساقه های اضافی گیاه را هرس می نمایند و در گلدان تازه می کارند. چرا که ساقه های کالیسیا بسیار ترد و شنماینده هستند و در حین کار ممکن است بخش زیادی از گیاه از بین برود. این گیاه به سرعت رشد می نماید. شاید بهتر باشد که به جای تعویض گلدان به تکثیر گیاه بپردازید.

تکثیر و ازدیاد گیاه کالیسیا یا برگ بیدی مینیاتوری

تکثیر گیاه کالیسیا بسیار راحت است. برای تکثیر این گیاه می توانید از دو روش قلمه زدن و کاشت بذر بهره ببرید.

قلمه زدن

تکثیر گیاه کالیسیا به وسیله کاشت قلمه در فصل بهار و تابستان انجام می گردد.

ساقه های سالم و جوان گیاه را انتخاب نموده و قلمه ای با حداقل 3 تا 6 برگ (طول 5 تا 8 سانتی متر) از گیاه اصلی جدا کنید.

قلمه را از زیر قسمت گره یا زیر اولین برگ برش بزنید. برای بریدن قلمه از چاقوی تمیز بهره ببرید.

1 تا 3 برگ پایینی را جدا کنید و همه قسمت های بدون برگ را در خاک بکارید.

برترین خاک برای کاشت قلمه گیاه کالیسیا، خاک سبک، زهکش دار، همراه با پرلیت، ماسه یا پیت ماس است. البته می توانید قبل از کاشت قلمه ها در خاک، آن ها را در آب جوشیده سرد شده نیز ریشه دار کنید.

بستر کاشت را در محیطی با نور غیرمستقیمیا سایه-آفتاب قرار دهید.

تا زمان ریشه زنی قلمه ها، سطح خاک را با اسپری آب مرطوب کنید.

ریشه زنی گیاه کالیسیا ممکن است یک هفته یا بیشتر طول بکشد.

پس از ریشه زدن قلمه، گیاه شادابی خود را بدست می آورد و آغاز به جوانه زدن و فراوری برگ می نماید.

پس از این، می توانید گیاهچه ها را از بستر کشت کوچک بیرون آورید و آن ها را در گلدان بزرگتری بکارید.

کاشت بذر

تهیه بذر های گیاه کالیسیا در ایران کار سختی است، چرا که این گیاه در محیط گلخانه و آپارتمان به ندرت به گُل می نشیند.

تکثیر گیاه کالیسیا به وسیله کاشت بذر راحت است، اما برای اینکار به محیط بسته و گلخانه ای احتیاج دارید.

بذر های این گیاه بسیار کوچک هستند. کافی است آن ها را بر روی بستر کشت مناسب پخش کنید. بذر ها نباید در خاک کاشته شوند.

برترین نوع خاک برای کاشت بذر کالیسیا خاک کوکوپیت است.

پس از پخش بذر کالیسیا بر روی خاک، بستر کشت را به یاری اسپری آب کاملا مرطوب کنید.

برای حفظ رطوبت خاک بهتر است با یک نایلون شفاف، روی بستر کشت را بپوشانید. اگر در محیط گلخانه این کار را انجام می دهید احتیاجی به کشیدن نایلون شفاف بر روی بستر کشت نیست.

بستر کشت را در محیط گرم با دمای 26 درجه سانتی گراد و نور غیر مستقیم خورشید قرار دهید.

بذر های این گیاه به سرعت جوانه می زنند. پس از اینکه گیاهچه ها به میزان 10 سانتی متر رسیدند می توانید آن ها را به گلدان مجزا منتقل کنید.

آفات و بیماری های گیاه برگ بیدی مینیاتوری یا کالیسیا

گیاه زیبای کالیسیا ممکن است مانند بسیاری از گیاهان آپارتمانی دچار بیماری گردد یا مورد هجوم آفات قرار بگیرد. اگر تمامی احتیاج های گیاه، به ویژه نور فراوان و آبیاری منظم تامین گردد، گیاه کمتر مبتلا به بیماری و آفت زدگی می گردد. اما اگر گیاه کالیسیا بیمار شد، برای درمان آن باید چه راه حل هایی را در پیش بگیریم؟

آفات

این گیاه به ندرت دچار آفت زدگی می گردد. آفات مربوط به این گیاه شامل کنه تارعنکبوتی، شپشک آردآلود و کنه سپردار است. همه این آفات را باید با سم مخصوص از بین ببرید. سموم محلول در آب مانند: ایمیدوکلروپراید و پروپارژیت می توانند این گونه آفات را از بین ببرند. برای دفع آفات کافی است 3 قطره از سم را در 1 لیتر آب حل کنید و در هفته 2 بار (در کل 4 بار) زیر و روی برگ ها را با اسپری از سم آغشته کنید.

قارچ ها نیز در اثر آبیاری زیاد، نور کم، سرما و عدم تهویه هوا به وجود می آیند و گیاه را از بین می برند. از نشانه های وجود قارچ بر روی گیاه، نقاط یا کلونی های سفید، قهوه ای یا قرمز رنگ روی برگ ها است. در موارد شدید قارچی، ساقه و برگ آبکی شده و از بین می فرایند. برای برطرف قارچ بر روی گیاه کالیسیا، ابتدا رطوبت هوا و آبیاری را کم کنید. سپس قسمت های آلوده را جدا نموده و گیاه را به محیط پر نور ببرید. از معروف ترین نوع قارچ کش در بازار، مانکوزب است. در آخر گیاه را با قارچ کش مانکوزب، به روش اسپری کردن درمان کنید.

مسائل و بیماری ها

قرمز شدن یا بنفش شدن برگ ها: نور زیاد یا سرمای شدید ممکن است رنگ سبز برگ ها را تغییر دهد که یک اتفاق طبیعی است.

خشک شدن برگ های پایینی: خشکی خاک، گرما و نور کم از دلیل های اصلی این عارضه هستند.

سبز شدن برگ های صورتی کالیسیا: نور کم و آبیاری زیاد در کنار هم، برگ های صورتی رنگ گونه های مختلف کالیسیا را به سبز تغییر می دهد.

پوسیدگی ریشه و ساقه های نزدیک به خاک: آبیاری زیاد، خاک نامناسب و نور کم از دلیل های اصلی این عارضه هستند. پس از مشاهده این بیماری، تنها راه، جدا کردن قلمه های سالم از سرشاخه ها و کاشت آن ها در بستر کاشت مناسب است.

رنگ پریدگی برگ های کالیسیا: عوامل بسیاری، چون نور زیاد، آبیاری کم، آبیاری زیاد و پوسیدگی ریشه در این مشکل دخیل هستند.

قهوه ای شدن لبه برگ های گیاه: گرمای شدید، سرما همراه با باد کولر یا پنکه و نبود رطوبت کافی در هوا از دلیل های اصلی این عارضه است.

رشد علفی و دراز شدن ساقه ها: نور کم باعث می گردد که ساقه های گیاه علفی و دراز رشدنموده و فاصله برگ ها از هم زیاد گردد. گیاه کالیسیا گیاهی نور دوست است. برای درمان و برطرف این مشکل هیچ وقت گیاه را یکباره به منبع نور نزدیک نکنید. این کار شوک به گیاه وارد می نماید و برگ های آن را می سوزاند. در طول یک هفته، آرام آرام گیاه را به منبع نور نزدیک کنید.

قیمت گیاه کالیسیا یا برگ بیدی مینیاتوری

گیاه کالیسیا در مقایسه با دیگر گیاهان آپارتمانی گیاهی مقرون به صرفه محسوب می گردد. دلیل این مقرون به صرفهی قیمت می تواند رشد سریع و تکثیر راحت گیاه باشد. ارزش گونه های مختلف کالیسیا فرق دارد. معمولا ارقام برگ صورتی گیاه کمی از نوع برگ سبز گران تر هستند. قیمت گیاه کالیسیا در بازار گل و گیاه، بسته به نوع گلدان، رقم و میزان گیاه از 10 هزار تومان تا 100 هزار تومان متغیر است.